Piri Reis ve eserleri!..

 

Piri Reis kimdir?: Karamanlı bir ailenin çocuğu olan Ahmet Muhiddin Pîrî’nin ailesi Fatih Sultan Mehmed devrinde padişahın emri ile Karaman İstanbul’a göç ettirilen ailelerdendir. Aile bir süre İstanbul’da yaşamış, sonra Gelibolu’ya göç etmiştir. Pîrî Reis’in babası Karamanlı Hacı Mehmet, amcası ise ünlü denizci Kemal Reis’tir.

Pîrî denizciliğe amcası Kemal Reis’in yanında başladı; 1487-1493 yılları arasında birlikte Akdeniz’de korsanlık yaptılar. Pîrî Reis, Osmanlı Donanması’nın Venedik Donanması’na karşı sağlamaya çalıştığı deniz kontrolü mücadelesinde Osmanlı donanmasında gemi komutanı olarak yer aldı, böylece ilk kez savaş kaptanı oldu.



Pîrî Reis, 1523’deki Rodos seferi sırasında da Osmanlı Donanması’na katıldı. 1524’de Mısır seyrinde kılavuzluğunu yaptığı sadrazam Pargalı Damat İbrahim Paşa’nın takdiri ve desteğini kazanınca, 1525’da gözden geçirdiği Kitab-ı Bahriye’sini İbrahim Paşa aracılığıyla Kanuni’ye sundu.

Pîrî Reis’in 1526’ya kadar olan yaşamı Kitab-ı Bahriye’den izlenebilir. Pîrî Reis, 1528’de, ilkinden daha içerikli ikinci dünya haritasını çizdi.

1533 yılında Barbaros Hayrettin Paşa kaptan-ı derya olunca Pîrî Reis de Derya Sancak Beyi (Tümamiral) ünvanı alan Pîrî Reis, sonraki yıllarda, güney sularında devlet için çalıştı. Barbaros’un 1546’da ölümünün ardından Mısır Kaptanlığı (Hint Denizleri Kaptanlığı da denilirdi) yaptı, Umman Denizi, Kızıl Deniz ve Basra Körfezi’ndeki deniz görevlerinde yaşlandı. Osmanlı donanmasında yaptığı son görev idamıyla sonuçlanan Mısır Kaptanlığı oldu.

Piri Reis’in eserleri nelerdir?

• Kitab-ı Bahriye


• Piri Reis’in Haritası (İlk Dünya Haritası)


• Hadikat’ül Bahriye


• Bilad-ül Aminat


• Eşkalname

Piri Reis Neden Öldürüldü?

Yavuz Bahadıroğlu, TVNET ekranlarında yayınlanan ‘Tarihçe’ programında, “Kanuni Sultan Süleyman Piri Reis’i neden öldürdü?” sorusunu şu şekilde cevaplamıştı:

Bu konuda bazı rivayetler var: ‘Hürrem Sultan, Piri Reis’in başarısının önüne geçmek için Kanuni’nin aklına girdi ve onu öldürttü. Dünya haritasını elinden alarak Rusya’ya gönderdi.’ Bu bir şehir efsanesidir. Böyle bir şeye hiçbir Valide Sultan yeltenmez. Hiçbir Valide Sultan’a bunu konduramazsınız.

Piri Reis, 1552 yılında Portekizlilere ait Hürmüz Kalesi’ni kuşattı. Maalesef Portekizliler para verdikleri için kuşatmayı yarım bıraktı. İyi insanların da hatalı tarafları vardır. Bunu kabul etmemiz lazım.

Basra’ya dönen Piri Reis, tamire muhtaç donanmanın başında durmadı ve ganimet yüklü gemilerle birlikte Mısır’a geçti. Mısır’a geçerken gemilerden biri battı. Bunlar kusur sayıldı.

Mısır Beylerbeyi Mehmet Paşa, Piri Reis’in aleyhine rapor vermişti. Kanuni Sultan Süleyman bu olayları araştırdı, iddiayı yerinde buldu. 1554 yılında da idam edildi.